"Miranda Hakları": Sessiz Kalma Hakkına Sahipsin Nereden Geliyor?
'Sessiz kalma hakkına sahipsin. Söyleyeceğin her şey mahkemede aleyhine delil olarak kullanılabilir.' Bu ifadeler, polislerin şüphelilere veya suçlulara yönelik sıklıkla kullandığı cümlelerdir. Ancak bu cümlelerin kökeni, 1963 yılına, Ernesto Miranda isimli bir kişiye dayanmaktadır. Bu dava, ABD'nin adalet sisteminde önemli bir dönüm noktası oluşturmuş ve "Miranda Hakları" olarak bilinen yasal hakların tanımlanmasına yol açmıştır.
1963'te, Ernesto Miranda bir kadına tecavüz suçlamasıyla gözaltına alındı. Polisler tarafından alınan itiraf, Miranda'nın genç yaşının ve suçlamaların getirdiği şokun etkisi altında olup ne söylediğinin bilincinde olmadığı iddiasıyla mahkemeye sunuldu. Miranda'nın avukatı, müvekkilinin itirafının geçerliliğini sorgulamak için girişimlerde bulundu ancak bu çabalar başarısız oldu. Dava daha sonra başka bir avukata devredildi ve bu avukat, durumu ABD Yüksek Mahkemesi'ne taşıdı.
Yüksek Mahkeme Kararı ve Hakların Tanımlanması
ABD Yüksek Mahkemesi, bir şüphelinin tutukluluğu sırasında alınan itirafların mahkemece kabul edilebilmesi için, polisin şüpheliye adli sistemin bazı temel haklarını, özellikle de konuşmama hakkını ve avukat tutma hakkını bildirmesi gerektiğine hükmetti. Öncesinde kişilerin bilgilendirilmesi gereken hakların bir listesi bulunmasına rağmen, somut bir metin hazırlanmış değildi. Mahkeme kararı sonrasında, bu metin detaylı bir şekilde kaleme alındı ve “Miranda Uyarısı” olarak bilinen formül ortaya çıktı:
“Sessiz kalma hakkın var. Söyleyeceğin her şey mahkemede aleyhine delil olarak kullanılabilir. Bir avukat tutma hakkın var ve sorgulama sırasında avukatın hazır bulunabilir. Bir avukat tutma imkanın yoksa, sorgulamadan önce nöbetçi mahkeme sana bir avukat gönderebilir.”
Miranda'nın Yeniden Yargılanması ve Sonuçları
Miranda, sorgulama sırasında bu uyarıların kendisine yapılmadığı gerekçesiyle yeniden yargılandı. Ancak, bu yeniden yargılamada 20 yıl hapis cezası almaktan kurtulamadı. Yani, haklarını öğrenmiş olması onun suçlamalardan muaf tutulmasını sağlamadı.
Miranda Haklarının Yaygınlaşması
Miranda davasının ardından, polisler tarafından şüphelilere bu hakların belirtilmesi yaygın bir uygulama haline geldi. “Miranda Hakları” olarak bilinen bu uyarı, suçluların ve şüphelilerin haklarını korumak ve adil bir yargılama süreci sağlamak adına önemli bir gelişme olarak kabul edilmektedir. Böylece, kişinin kendini suçlamaktan koruma hakkı ve avukat talep etme hakkı yasal bir çerçeveye kavuşturulmuş oldu.